راهنمای نگارش پروپوزال
ارسال شده در ژانویه 13, 2019
برای نوشتن یک طرح (پروپوزال)، معمولاً فرمهای تهیه شده مختص هر دانشگاهی وجود دارد که دانشجو باید آن را تکمیل نماید. پروپوزال بایستی زیر نظر استاد راهنما و مشاور تدوین شود. با توجه به این که فرمهای پروپوزال در ساختار کلی اشتراکات زیادی دارند و فقط در جزئیات تفاوتهایی دارند، مهمترین قسمتهای پروپوزال در رشتههای مختلف تحصیلی که یکسان هستند، ارائه میگردد. از نظر اصول علمی و پژوهشی، زمانی پروپوزال پیشنهادی از مطلوبیت مناسبی برخوردار خواهد بود که محورهای زیر در فرآیند تکمیل آن بطور کامل رعایت شده باشد.
- موضوع پروپزال:
- موضوع پروپوزال با تخصص و تحصیلات پژوهشگر ارتباط داشته باشد.
- موضوع به مشکل یا مشکلاتی بپردازد که از اولویت بالایی برخوردار باشد.
- موضوع غیر تکراری، نو و بدیع باشد.
- منابع لازم از قبیل اطلاعات، مواد و وسایل، تجهیزات، بودجه و غیره برای انجام پژوهش فراهم باشد.
- پژوهش در زمان مطرح شده قابل انجام و نتایج حاصل از انجام پژوهش قابل توجه باشد.
- نکات اخلاقی و حرفهای در پژوهش رعایت شده باشد.
- عنوان پروپوزال:
- از نظر آیین نگارش فارسی و انگلیسی بدون مشکل باشد.
- عنوان، مشخص کننده مفهوم کلی محتوای پژوهش باشد
- عنوان واضح و روشن و در حد امکان مختصر باشد.
- در عنوان از کلمات اختصاری مبهم و کلمات اختصاری انگلیسی استفاده نشود.
- در صورت لزوم، زمان و مکان انجام پژوهش ذکر شده باشد.
- عنوان به سوالات چه چیز، چه کسانی، کجا، چگونه، کی، پاسخ گفته باشد.
- عنوان هم زمان به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته شده باشد
- بیان مساله و اهمیت پژوهش:
- مساله یا مشکل اصلی به روشنی تعریف شده باشد.
- آثار و پیامدهای حاصل از تداوم مشکل تشریح شده باشد.
- چگونگی کمک انجام پژوهش به حل مشکل و مسئله بیان شود.
- به ضرورت انجام پژوهش و تاثیر آن در بهبود و ارتقای امور اشاره شده باشد.
- در بیان مساله، اطلاعات از کل به جز و از عمومی به اختصاصی براساس یک نظم منطقی تدوین گردد.
- بیان مساله، مستند به اطلاعات مناسب، مربوط، جدید و معتبر باشد.
- دلایل انجام پژوهش به طور کامل تشریح شود.
- در بیان مساله پیوستگی مطالب رعایت شود.
- به پژوهش های انجام شده در زمینه مورد نظر در داخل و خارج از کشور اشاره گردد.
- وجه تمایز این پژوهش با سایر پژوهش ها بیان شود.
- در آخرین بخش از بیان مساله، هدف پژوهش مطرح شود.
- اهداف پژوهش/ فرضیه پژوهش/ سوالات پژوهش:
- هدف آرمانی، کلی و اختصاصی یا ویژه، به روشنی بیان شود.
- هدف کلی پژوهش بر عنوان پژوهش منطبق باشد و بیانگر نتیجه نهایی پژوهش باشد.
- هدف کلی براساس یک روال گام به گام به چند هدف ویژه (فرعی) تقسیم شود.
- اهداف در عمل قابل اندازه گیری باشند.
- فرضیه های پژوهش به صورت یک گزاره جهت دار بیان شوند.
- فرضیه های پژوهش به صورت روشن، بدون ابهام و به صورت یک جمله خبری بیان شده باشند.
- سوالات پژوهش منطبق بر اهداف اختصاصی باشند.
- سوالات پژوهش رابطه بین دو یا چند متغیر را مطرح ساخته باشند.
- به ازای هر هدف اختصاصی، یک سوال پژوهشی مطرح شده باشد.
- تعریف واژه ها، متغیرهای مورد سنجش و نحوه اندازه گیری آنها
- متغیرهای پژوهش از نظر نظری و عملیاتی تعریف شوند.
- در تعریف نظری به مستندات علمی معتبر اشاره شود.
- تعریف عملیاتی واژه ها، سنجش عملیاتی واژه (متغیر) به طور دقیق بیان شود
- متغیرها به شیوهای عملی و قابل سنجش بیان شده باشند.
- تناسب نوع متغیر و مقیاس سنجش آنها رعایت شده باشد.
- نوع متغیرهای پژوهش، مشخص شده باشد.
- نوع پژوهش
- نوع پژوهش براساس هدف پژوهش مشخص شود.
- نوع پژوهش بر مبنای فرآیند اجرای پژوهش تصریح شود.
- نوع پژوهش بر مبنای زمان اجرای پژوهش و براساس نتایج پژوهش تعیین شود.
- امکان دسترسی به داده های مناسب با توجه به نوع پژوهش وجود داشته باشد.
- روش پژوهش
- روش انجام پژوهش به طور کامل، مرحله به مرحله و به روشنی توصیف شده باشد.
- افعال فعالیت ها به زمان آینده بیان شوندو روش پژوهش با نوع پژوهش انطباق داشته باشد.
- جامعه پژوهش
- جامعه پژوهش به دقت مشخص شده باشد.
- ملاک انتخاب نمونه به دقت معین شده باشد.
- جامعه برخوردار از ملاکهای انتخاب باشد.
- نمونه پژوهش
- روش نمونه گیری مشخص شود.
- روش محاسبه حجم نمونه بیان شود.
- چگونگی انتخاب نمونه به دقت توضیح داده شود.
- حجم نمونه انتخاب شده، معرف کل جامعه پژوهش باشد.
- محیط پژوهش
- محیط پژوهش مشخص شود.
- حدود محیط پژوهش کاملاً روشن شود.
- ابزار گردآوری و روش تجزیه و تحلیل داده ها
- ابزار گردآوری داده ها به طور کامل توصیف شود.
- ابزار مطرح شده، مناسب ترین ابزار برای گردآوری داده باشد و با نوع پژوهش همخوانی داشته باشد.
- نحوه بررسی روایی و پایایی ابزار تشریح گردد.
- مراحل و جزئیات گردآوری داده ها، کاملاً توضیح داده شود.
- روش تجزیه و تحلیل داده ها در پژوهش مشخص شود.
- به آزمون های آماری و نوع نرم افزارهای مورد نیاز اشاره شود.
- آزمون های آماری مورد اشاره با نوع پژوهش تناسب داشته باشد.
- مروری بر پیشینه پژوهش
- مقالات مطرح شده رابطه مستقیمی با موضوع و یا عنوان پژوهش داشته باشد.
- مقالات براساس تاریخ انتشار و از جدید به قدیم مرتب شده باشند.
- مقالات براساس محل انجام پژوهش در داخل یا خارج از کشور تفکیک شده باشند.
- ژورنال های (مجلات) مورد استفاده دارای رتبه علمی و معتبر باشند.
- ترجیحاً از تاریخ انتشار مقالات حداکثر 5 سال سپری شده باشد.
- رفرنس مقالات استناد شده در بخش منابع انتهایی ذکر شود.
- محدودیت های پژوهش
- محدودیت های احتمالی در انجام پژوهش و روش حل آنها تشریح شود.
- با وجود محدودیت های مطرح شده، امکان انجام پژوهش میسر باشد.
- پیش بینی زمان لازم برای انجام پژوهش
- زمان پیش بینی شده با نوع پژوهش تناسب داشته باشد و چارت مراحل انجام پژوهش ترسیم شود.
- زمان اختصاص داده شده به هر مرحله، با میزان فعالیت مورد نیاز آن مرحله تناسب داشته باشد.
- حدود تاریخ دفاع و یا تحویل گزارش نهایی در مراحل پژوهش پیش بینی شود.
- منابع گزارش نهایی
- کلیه منابع و ماخذی که در پژوهش مورد استفاده قرار گرفته، در انتهای گزارش فهرست شود.
- شیوه معتبری برای بیان منابع پژوهش مورد استفاده قرار گرفته باشد.
- در کل گزارش، وحدت رویه در ارائه منبع وجود باشد و تعداد منابع کافی باشد.
- ترجیحاً کمتر از 5 سال از تاریخ انتشار منابع مورد استفاده، سپری شده باشد.
- در پژوهش، هم از منابع فارسی و هم انگلیسی استفاده شود و منابع مورد استفاده از تنوع مناسبی برخوردار باشد.
- رعایت اصول نگارش
- افعال مورد استفاده در پروپوزال به صورت زمان آینده بیان شوند.
- در نگارش از جملات کوتاه و حداکثر 5/2 سطر استفاده شود
- پاراگراف ها کوتاه و حداکثر 10 سطر باشند.
- شکل کامل هر گونه اختصارات زبان انگلیسی که برای اولین بار در متن ظاهر شده در زیرنویس درج گردد.
- پانویس های انگلیسی در متن با اعداد فارسی ارجاع شود.
- پانویس های انگلیسی از چپ به راست و فارسی از راست به چپ به ترتیب شماره ارجاع مرتب شود.
- از فونت های (قلم) مناسب و در اندازه های (سایز) مناسب استفاده شود.
- از آوردن القاب از قبیل دکتر، مهندس، خانم، آقا، سرهنگ و … خودداری شود.
- مطالب براساس یک نظم منطقی (شماره یا حروف الفبا) کدگذاری شود.
- اشتباه املایی و انشایی وجود نداشته باش.
- ارقام و اعداد در متن فارسی با قلم فارسی و در متن انگلیسی با قلم انگلیسی نوشته شود.
- مشخصات ابزار گردآوری داده ها (پرسش نامه):
- پرسشنامه داری مقدمهای باشد که در ابتدای آن هدف از انجام پژوهش درج شود.
- رعایت محرمانگی در مقدمه مورد تاکید قرار گرفته شود.
- پرسشنامه دارای انسجام و نظم مطلوب باشد.
- در هر پرسش، تنها یک مفهوم مورد سوال قرار گرفته باشد.
- پرسشها روشن و واضح طراحی شوند.
- پرسشها با سطح تحصیلی و توان پاسخگو متناسب باشند.
- از طرح پرسشهایی که بر انگیزه پاسخگو به طور مستقیم و غیرمستقیم تاثیر منفی میگذارند، پرهیز شود.
- از القا کردن جهت و پاسخ، در طراحی پرسشها خودداری شود.
- تعداد سوالات با توجه به میزان وقت پاسخگوها، تنظیم شود.
- مقیاسهای استفاده شده در پرسشنامه، با مقیاسهای سنجش مطرح شده برای متغیرها متناسب باشد.
- نحوه تکمیل پرسشنامه به میزان کافی شفاف و روشن باشد.
.
درباره نویسنده
